Thực trạng xung đột Trung - Ấn

Sau vụ đụng độ khiến 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng ở biên giới chung với Trung Quốc, hiện các lực lượng vũ trang Ấn Độ được đặt trong tình trạng báo động cao nhất dọc Đường kiểm soát thực tế (LAC) dài 3.488 km cũng như khu vực duyên hải phía Đông, tiếp sau vụ đụng độ đẫm máu đêm 15/6 ở thung lũng Galwan thuộc vùng Đông Ladakh khiến 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng và một số lượng không xác định binh lính Trung Quốc thương vong.

Trung Quốc cũng đã tiếp tục tăng cường lực lượng quân đội dọc LAC, đặc biệt trong khu vực nhìn ra thung lũng Galwan, Daulat Beg Oldi, Depsang, Chushul và những khu vực khác thuộc Đông Ladakh.

Về phần mình, quân đội Ấn Độ đã tuyên bố tình trạng báo động gần mức chiến tranh dọc LAC, với việc Lục quân sẵn sàng đối phó với bất cứ tình huống khẩn cấp nào. Ở Đông Ladakh, Ấn Độ đã triển khai trên 15.000 quân tại các khu vực tiền tuyến với lực lượng chi viện lớn ở tuyến sau. 

Một nguồn tin khác cho hay: “Các binh sĩ của chúng ta sẽ không thoái lui. Sẽ không có sự thỏa hiệp về sự toàn vẹn lãnh thổ của chúng ta. Trung Quốc đã chơi trò chơi xâm lấn bản đồ này quá nhiều lần trong thời gian quá dài. Họ xâm phạm lãnh thổ của chúng ta, tự ý đưa ra các yêu sách, lặp lại điều đó nhiều lần như thể đó là sự thật và sau đó gán cho Ấn Độ cái mác kẻ xâm lược. Điều này sẽ không được phép tái diễn và PLA sẽ phải chịu tổn thất mỗi khi tìm cách xâm chiếm lãnh thổ”. 

Động thái trên diễn ra sau một loạt cuộc họp vào các ngày 16-17/6 ở New Delhi, với sự tham dự của Thủ tướng Narendra Modi, Bộ trưởng Quốc phòng Rajnath Singh cùng các quan chức quân đội chóp bu để đánh giá về tình hình biên giới ở Ladakh. Quân đội Ấn Độ cũng đang xem xét lại quy định binh sĩ không mang vũ khí cầm tay ở các khu vực tiền tuyến dọc LAC trước các hành vi hiếu chiến hiện nay của PLA. 

Vì nước Mỹ?

Năm 2019, Mỹ đã vượt qua Trung Quốc để trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ. Đó được xem là một bước ngoặt, tương tự khi Mỹ vượt lên trước Nhật Bản để trở thành đối tác lớn nhất của Trung Quốc vào năm 2004.

Thêm vào đó, New Delhi đã thắt chặt luật đầu tư nước ngoài hồi tháng 4 vừa qua, một động thái mà theo Economic Times là nhằm vào Bắc Kinh, khi các hạn chế đầu tư chủ yếu tác động đến cổ phần từ Trung Quốc.

Trước đó, vào tháng 11/2019, Ấn Độ đã quyết định rời khỏi Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực RCEP - một khối thương mại được Bắc Kinh hậu thuẫn nhằm gia tăng kết nối của Trung Quốc với các nền kinh tế khác ở châu Á. Mặc dù tổng giá trị xuất khẩu của Ấn Độ tăng gần một nửa trong khoảng trong giai đoạn 2010 - 2019, nhưng con số đến Trung Quốc đã giảm 14% trong giai đoạn này, làm thâm hụt thương mại giữa 2 nước gia tăng.

Theo Bloomberg, tất cả những điều trên là có liên quan, bởi quan hệ thương mại luôn đóng vai trò là một trong những hạn chế quan trọng đối với xung đột giữa 2 quốc gia bất kỳ. Thiệt hại kinh tế ngay lập tức do chiến tranh với một đối tác thương mại lớn là một yếu tố có thể ngăn chặn các cuộc giao tranh diễn biến xấu hơn trong các trận chiến lớn.

Một nghiên cứu về xung đột cuối thế kỷ XX của các nhà kinh tế tại ĐH Sorbonne năm 2008 cho thấy, mặc dù mở cửa thương mại không trực tiếp ngăn chặn chiến tranh, nhưng nguy cơ xung đột có xu hướng tăng cao hơn khi các quốc gia ngày càng ít phụ thuộc vào nhau về kinh tế - vấn đề có lẽ đang xảy ra với Trung Quốc và Ấn Độ lúc này.

Trớ trêu thay, toàn cầu hóa, theo góc độ nào đó, đang khiến vấn đề trên trở nên nghiêm trọng: Khi các quốc gia trở nên hòa nhập hơn với nền kinh tế thế giới, đồng nghĩa với việc sẽ có nhiều khả năng chịu đựng sự mất mát thương mại với một đối thủ lân cận. Một ví dụ dễ thấy nhất là điểm nóng Hàn Quốc - Triều Tiên, với thương mại giữa 2 miền gần như bằng 0.

Nếu nhìn lại lịch sử, rất khó để có cách lý giải nào khác về việc Trung Quốc và Ấn Độ dần trở thành đối thủ của nhau. Mỗi nước có phạm vi ảnh hưởng khu vực riêng biệt và đều đứng ngoài các trận đánh chiến lược lớn.

Từ đó, Bloomberg tin rằng làn sóng đụng độ dọc biên giới Trung Quốc - Ấn Độ lúc này là kết quả của việc New Delhi bị kéo vào cuộc cạnh tranh giữa Bắc Kinh và Washington, mà trong đó mục tiêu là kiềm chế sự trỗi dậy ngày một hung hăng của Trung Quốc.

New Delhi được cho chắc chắn cũng cảm thấy sức nóng từ các dự án Vành đai và Con đường của Bắc Kinh ở Pakistan, Sri Lanka, Bangladesh và Myanmar, tương tự như sự bành trướng của NATO khắp Đông Âu trong những năm 1990 đã khiến Nga phải khó chịu đến tận bây giờ.

Trong bối cảnh chủ nghĩa dân tộc đang bùng nổ, cùng sự đối đầu quân sự, việc giữ những cái đầu lạnh càng trở nên khó khăn. Tuy nhiên, thực tế là một cuộc đối đầu ở Himalaya hồi năm 2017 đã không đảo ngược mối quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc - Ấn Độ sau đó. Vì vậy, để giải quyết xung đột hiện tại, 2 láng giềng châu Á được cho cần phải tăng cường hơn nữa các liên kết kinh tế và xã hội, để bất kể cuộc đối đầu tiếp theo sẽ không trở nên tồi tệ hơn lúc này.

Bài liên quan

>>Dương Khiết Trì sang Hawaii gặp Ngoại trưởng Mỹ