Không đợi tương lai gõ cửa: Vinamilk dẫn đầu xu hướng tiêu dùng xanh

“Đã bao lần mình mua một món đồ chỉ vì đang khuyến mãi? Bao lần vứt bỏ thức ăn thừa chỉ vì nấu quá tay? Và cũng bao lần mình tưởng những điều nhỏ nhặt ấy… không sao cả?” Nguyễn Minh Tuấn chia sẻ trong chương trình Find Your R – chiến dịch truyền thông do Vinamilk phát động nhằm khích lệ cộng đồng hành động vì môi trường từ những thói quen nhỏ như Recycle (Tái chế), Reuse (Tái sử dụng), Repair (Sửa chữa), Rethink (Suy nghĩ lại)…

Chữ “R” mà Tuấn chọn là Rethink: Suy nghĩ lại. Từ đó, anh bắt đầu đặt câu hỏi trước mỗi lần mua sắm: Liệu món này có thật sự cần không? Bao bì sản phẩm này có thể tái chế không? “Suy nghĩ lại không phải để sống khắt khe, mà để sống tỉnh táo, có trách nhiệm hơn với môi trường”, anh đúc kết.

Hảo Đinh – một người mẹ trẻ – chọn chữ Recycle: Tái chế. Từ những vỏ hộp sữa Hero của Vinamilk, chị khuyến khích các con biến chúng thành những chiếc cốc cắm bút nhiều ngăn. “Quá trình thực hiện vừa vui vừa gắn kết tình chị em, giúp các bé biết yêu quý và bảo vệ môi trường hơn”, chị chia sẻ.

Khi thói quen mua sắm định hình tiêu chuẩn sản phẩm

Chia sẻ của Nguyễn Minh Tuấn, Hảo Đinh hay gần 400 tài khoản gửi về cho chương trình Find Your R không chỉ là suy nghĩ cá nhân. Đó là tín hiệu rõ rệt về sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng: từ việc mua sắm theo sở thích sang lựa chọn có trách nhiệm với môi trường.

Song hành với người tiêu dùng gần nửa thế kỷ qua, Vinamilk là một trong số ít doanh nghiệp nhận thấy sự chuyển biến này từ khá sớm. Ông Lê Hoàng Minh – Giám đốc điều hành Sản xuất, Trưởng dự án Net Zero Vinamilk – tóm tắt những thay đổi này tại talkshow "Thúc đẩy tiêu dùng xanh - Hướng đến phát triển bền vững" được tổ chức trong khuôn khổ Ngày hội Việt Nam Xanh 2025.

“Gần 50 năm trước, người tiêu dùng chỉ quan tâm đến việc ‘có sữa’ cho con, thậm chí mua những sản phẩm không nhãn mác tại chợ. Cùng với sự phát triển kinh tế và thu nhập, họ chú trọng hơn đến chất lượng, hàm lượng dinh dưỡng và thương hiệu. Những năm gần đây, khi người tiêu dùng ngày càng thông thái và có trách nhiệm với tương lai, họ ưu tiên sản phẩm thân thiện với môi trường”, ông Minh nói.

Nhận định này được củng cố bằng các con số: 89% người tiêu dùng toàn cầu đã thay đổi thói quen mua sắm để thân thiện hơn với môi trường, trong đó 80% sẵn sàng trả thêm tiền cho sản phẩm xanh (Eco-Conscious Consumer Report, 2025). Tại Việt Nam, 54% người được hỏi cho biết sẵn lòng trả thêm tối đa 10% cho sản phẩm làm từ vật liệu tái chế hoặc bền vững.

Nhưng không phải đợi đến khi nhìn thấy sức ép từ người tiêu dùng, ông Lê Hoàng Minh cho biết, nỗ lực hướng đến phát triển bền vững của Vinamilk đã có từ trước khi khái niệm “phát triển xanh”, “tiêu dùng xanh” được nhắc đến tại Việt Nam. Hơn chục năm trước, doanh nghiệp đã đầu tư các trang trại, nhà máy quy mô hàng nghìn tỷ đồng, vừa nâng cao năng lực sản xuất, vừa giảm phát thải. Các công nghệ hiện đại như: robot LGV giúp giảm 62% lượng khí thải CO₂ so với xe nâng chạy nhiên liệu hóa thạch; kho thông minh tiết kiệm 70% năng lượng so với kho truyền thống… cũng đã được ứng dụng từ sớm.

Ước tính trong năm 2024, gần 90% năng lượng hóa thạch trong sản xuất đã được thay thế bởi năng lượng xanh (năng lượng mặt trời, khí thiên nhiên CNG, biomass…). Nhờ đó, ngay khi Việt Nam tuyên bố hành động để hướng đến Net Zero vào 2050, Vinamilk đã có 3 đơn vị đạt trung hòa carbon theo chuẩn quốc tế.  Doanh nghiệp cho biết đã sẵn sàng chinh phục cột mốc giảm 15% phát thải khí nhà kính vào năm 2027, 27% vào năm 2035 và đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Lợi thế của người biết biến rào cản thành cơ hội

Nếu như tại Việt Nam, xu hướng tiêu dùng xanh còn phụ thuộc vào ý thức của người mua; thì tại các quốc gia phát triển, đã có những cơ chế ràng buộc với nhà sản xuất. Mới đây, Liên minh châu Âu (EU) đã thông qua mục tiêu đến năm 2035 sẽ giảm phát thải 90% so với năm 1990, đi kèm với hơn 700 quy định về tuân thủ xanh hiện hành.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, đánh giá: “Nếu doanh nghiệp không thực hiện tuân thủ xanh, không báo cáo phát thải và không giảm phát thải, chúng ta sẽ đối mặt nguy cơ mất thị trường xuất khẩu, kéo theo tăng trưởng chậm lại. Người tiêu dùng cũng sẽ tẩy chay sản phẩm không xanh”.

Ở chiều ngược lại, cơ hội sẽ thuộc về các doanh nghiệp có sự chuẩn bị từ sớm. Ông Lê Hoàng Minh cho biết, từ hơn 10 năm trước, Vinamilk đã sẵn sàng cung cấp báo cáo phát triển bền vững độc lập với báo cáo tài chính, với số liệu phát thải đo đếm theo chuẩn mực quốc tế.

Đây là tiền đề cho doanh nghiệp duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu 2 con số. Năm 2024, cải tiến nắp chai giúp loại bỏ hơn 4,1 triệu ống hút nhựa và tăng doanh thu xuất khẩu tại New Zealand gần 80%. Riêng 9 tháng đầu năm nay, kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 5.500 tỷ đồng, tăng 25,3% so với cùng kỳ.

“Sản xuất xanh không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và đồng hành cùng Chính phủ trong mục tiêu phát triển bền vững”, ông Minh nhấn mạnh.

Để thúc đẩy cuộc đua chuyển đổi xanh tại Việt Nam, đại diện Vinamilk cho rằng ngoài khung pháp lý, truyền thông nâng cao nhận thức người tiêu dùng đóng vai trò then chốt. Không chỉ dừng ở các chiến dịch thường xuyên như Find Your R, Vinamilk còn triển khai nhiều hoạt động lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường, tiêu dùng bền vững.

Điển hình là chương trình khuyến khích người tiêu dùng thu gom và tái chế bao bì “Vỏ xinh được tái sinh”, đã thu gom hơn 3,1 triệu vỏ hộp sữa, với hơn 25.000 lượt khách hàng tham gia. Nếu xếp các vỏ hộp này thành một hàng, sẽ tạo thành con đường dài khoảng 370 km – tương đương chiều dài bờ biển từ Vũng Tàu đến Nha Trang. Ngoài ra, các chương trình như Quỹ 1 triệu cây xanh cho Việt Nam, Cánh rừng Net Zero Đất Mũi Cà Mau vừa góp phần xây dựng “bể” hấp thụ carbon, vừa kêu gọi sự chung tay của các cộng đồng liên quan trong việc bảo vệ và phát triển quỹ cây xanh.