Tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, bình đẳng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Không hình sự hóa các quan hệ kinh tế và dân sự

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 25/3/2025 về thúc đẩy phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đang giữ vai trò thiết yếu trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Với số lượng chiếm tới 98% tổng số doanh nghiệp hoạt động, khu vực này không chỉ đóng góp hơn 50% GDP mà còn chiếm khoảng 30% tổng thu ngân sách nhà nước. Đặc biệt, các doanh nghiệp này đã tạo ra hơn 40 triệu việc làm, tương đương 82% tổng số lao động trong nền kinh tế, góp phần cải thiện đời sống và thúc đẩy sự ổn định xã hội.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy các doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn trong quá trình phát triển. Những hạn chế về quy mô, chất lượng, cũng như hiệu quả hoạt động đang làm cản trở tốc độ tăng trưởng và khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp này trên thị trường.

Để hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng, bền vững cho khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu thực hiện một cách quyết liệt các mục tiêu nhằm phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa một cách nhanh chóng, bền vững. Mục tiêu là thúc đẩy sự tăng trưởng toàn diện về số lượng, chất lượng, quy mô, hiệu quả hoạt động, đồng thời nâng cao đóng góp của khu vực này vào nền kinh tế quốc gia. Đến năm 2030, cả nước phấn đấu đạt ít nhất 1 triệu doanh nghiệp mới, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế xã hội.

Để đạt được mục tiêu này, việc ưu tiên bố trí nguồn lực hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa được đặt lên hàng đầu. Các chính sách tập trung vào hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, nâng cao khả năng cạnh tranh và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển các mô hình kinh doanh mới cũng được chú trọng. Nhà nước khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn ứng dụng công nghệ hiện đại, đổi mới sáng tạo và thúc đẩy chuyển đổi số nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả hoạt động.

Các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương được yêu cầu nâng cao trách nhiệm, xem người dân và doanh nghiệp là trung tâm của các quyết sách. Trong quá trình hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, cần áp dụng tinh thần "không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm". Đồng thời, các bộ ngành phải đảm bảo không hình sự hóa các quan hệ kinh tế và dân sự, để tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển. Thủ tướng nhấn mạnh việc thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ cụ thể với tinh thần rõ ràng về trách nhiệm, thẩm quyền, thời gian, và kết quả…

Bãi bỏ ít nhất 30% các điều kiện kinh doanh không cần thiết trong năm 2025

Theo chỉ thị, nhiệm vụ cốt lõi là tập trung hoàn thiện hệ thống chính sách và pháp luật, đồng thời đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo lập một môi trường đầu tư, kinh doanh minh bạch, thuận lợi và bình đẳng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Các bộ, ngành và địa phương được yêu cầu thực hiện một cách quyết liệt và hiệu quả các nhiệm vụ cùng giải pháp đã được đề ra tại các Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội và Chính phủ. Mục tiêu là tháo gỡ các rào cản, khó khăn hiện hữu, qua đó tạo điều kiện để doanh nghiệp nhỏ và vừa huy động tối đa nguồn lực, đóng góp tích cực vào sự tăng trưởng kinh tế. Một số biện pháp cụ thể bao gồm cắt giảm tối đa thủ tục hành chính: phấn đấu giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục, 30% chi phí tuân thủ, và bãi bỏ ít nhất 30% các điều kiện kinh doanh không cần thiết trong năm 2025. Ngoài ra, chuyển đổi từ cơ chế "tiền kiểm" sang "hậu kiểm" cũng được nhấn mạnh, đi kèm với việc tăng cường kiểm tra, giám sát để nâng cao hiệu quả quản lý.

Chỉ thị còn nhấn mạnh đến việc cải cách hành chính một cách toàn diện, từ giải quyết nhanh các thủ tục đầu tư cho đến tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Chính phủ cũng thúc đẩy mạnh mẽ việc phát triển Chính phủ điện tử và Chính phủ số nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận thông tin cũng như dịch vụ công nhanh chóng và thuận tiện.

Về mặt pháp lý, Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ hoàn thiện các dự thảo sửa đổi liên quan đến Luật Doanh nghiệp, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, và Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Các bản dự thảo cần được trình Chính phủ để kịp đưa ra Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Điều này nhằm xử lý triệt để các bất cập hiện tại. Đồng thời, Bộ cũng nghiên cứu và đề xuất khung pháp lý để quản lý và thúc đẩy sự phát triển của các tài sản số, tài sản mã hóa và tiền kỹ thuật số một cách hiệu quả, đảm bảo trình Chính phủ trong tháng 3 năm 2025.

Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương hoàn thiện dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo cùng Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật sửa đổi. Các bản dự thảo cần được trình Chính phủ để kịp thời trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Trong khi đó, Bộ Công Thương cũng đang nghiên cứu, xây dựng dự thảo Luật Sản xuất sản phẩm công nghiệp trọng điểm, nhằm thúc đẩy các ngành công nghiệp trọng yếu phát triển phù hợp với xu hướng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Bộ dự kiến sẽ trình Chính phủ báo cáo trong Quý II năm 2025 và đề xuất đưa luật này vào Chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội năm 2025.

Về công tác quy hoạch và phát triển cơ sở hạ tầng hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành và địa phương tập trung triển khai hiệu quả các quy hoạch và kế hoạch đã được ban hành. Việc phát triển các hành lang kinh tế, vành đai công nghiệp – đô thị – dịch vụ gần những trung tâm quan trọng như sân bay Long Thành hay trung tâm tài chính quốc tế là ưu tiên hàng đầu. Ngoài ra, cần chủ động đề xuất các giải pháp thúc đẩy những ngành công nghiệp mới như sản xuất bán dẫn, chíp… nhằm hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển.

Song song với đó, mục tiêu đặt ra là phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công trong năm 2025 đạt trên 95% so với kế hoạch được giao, trong đó đặc biệt chú trọng các dự án cấp thiết, mang tính chiến lược, và những dự án hạ tầng kết nối vùng hoặc kết nối quốc gia. Đối với giai đoạn 2026-2030, cần nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư, đặc biệt là các dự án chiến lược như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, các tuyến đường sắt kết nối quốc tế, đường sắt đô thị, và cảng biển trung chuyển quốc tế. Chính phủ cũng khuyến khích mạnh mẽ sự tham gia đầu tư từ các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước và các doanh nghiệp lớn để tạo ra động lực dẫn dắt, lan tỏa và kích thích sự đầu tư từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận tài chính, tín dụng

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính triển khai các giải pháp mạnh mẽ để thúc đẩy hoạt động cho vay từ Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhằm cung cấp kênh huy động vốn với chi phí hợp lý, giúp các doanh nghiệp thuộc nhóm này tiếp cận nguồn lực tài chính một cách thuận lợi hơn. Đồng thời, Bộ Tài chính cần thực hiện triệt để việc đơn giản hóa quy trình, thủ tục, và hồ sơ để hỗ trợ các chính sách ưu đãi thuế cũng như hoàn thuế giá trị gia tăng cho doanh nghiệp. Việc nghiên cứu và áp dụng phương thức hậu kiểm cũng được nhấn mạnh, nhằm đảm bảo dòng tiền và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa không bị ảnh hưởng tiêu cực.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam được yêu cầu thực hiện nghiêm túc và quyết liệt các chương trình, chính sách tín dụng dành cho doanh nghiệp, theo đúng chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Ngân hàng cần ưu tiên duy trì ổn định lãi suất và điều hành chính sách tiền tệ một cách chủ động, linh hoạt, đảm bảo hiệu quả và phù hợp với thực tiễn, qua đó củng cố niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai.

Trọng tâm tín dụng cần được đặt vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, các ngành ưu tiên, cũng như những động lực tăng trưởng kinh tế truyền thống như tiêu dùng, đầu tư, và xuất khẩu. Đồng thời, cần chú trọng hỗ trợ các động lực tăng trưởng mới bao gồm chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, khoa học, công nghệ, và đổi mới sáng tạo. Việc kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cũng là yêu cầu cần thiết, đảm bảo rằng hoạt động tín dụng được thực hiện một cách an toàn, hiệu quả.

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy chuyển đổi số, tăng năng suất lao động và xây dựng thương hiệu doanh nghiệp Việt. Các bộ, ngành và địa phương được yêu cầu triển khai hiệu quả các chương trình hỗ trợ, tập trung vào các hoạt động đào tạo chuyên sâu. Cụ thể, cần nâng cao trình độ và kỹ năng nghề nghiệp cho người lao động tại doanh nghiệp, đào tạo quản trị doanh nghiệp một cách chuyên nghiệp, cung cấp các khóa đào tạo trực tiếp dựa trên nhu cầu thực tế tại doanh nghiệp, đồng thời phát triển hình thức đào tạo trực tuyến để đáp ứng linh hoạt các yêu cầu hiện đại.

Bên cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh việc triển khai các chương trình và giải pháp thiết thực nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. Cần phát triển mạnh mẽ các mô hình kinh tế mới như kinh tế tuần hoàn, kinh tế sáng tạo và kinh tế chia sẻ, đồng thời tập trung vào các ngành và lĩnh vực đang nổi lên, bao gồm trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, điện toán đám mây, năng lượng mới, y sinh học, công nghiệp văn hóa và công nghiệp giải trí. Đây là những định hướng quan trọng giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa mở rộng thị trường, nâng cao vị thế cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị toàn cầu.

Đối với việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chuyển đổi số, tăng năng suất lao động, xây dựng thương hiệu doanh nghiệp Việt để mở rộng thị trường và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương triển khai hiệu quả các hoạt động hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, tập trung vào đào tạo nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp cho người lao động tại các doanh nghiệp; đào tạo quản trị doanh nghiệp chuyên sâu; đào tạo theo nhu cầu thực tế tại doanh nghiệp; đào tạo trực tuyến cho doanh nghiệp.

Thúc đẩy triển khai các chương trình, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, phát triển các mô hình kinh tế mới (kinh tế tuần hoàn, kinh tế sáng tạo, kinh tế chia sẻ), các ngành, lĩnh vực mới nổi (trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, điện toán đám mây, năng lượng mới, y sinh học, công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí...).

Theo Chỉ thị, phát huy hơn nữa vai trò của Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam và các Hiệp hội doanh nghiệp, Hiệp hội ngành hàng.

Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam và các Hiệp hội doanh nghiệp, Hiệp hội ngành hàng chủ động, tích cực và nâng cao hiệu quả vai trò kết nối cộng đồng doanh nghiệp, phát huy tính đại diện cho doanh nghiệp hội viên trong việc tham gia góp ý, xây dựng, phản biện chính sách; theo dõi, giám sát, đánh giá độc lập quá trình xây dựng và thực thi pháp luật và các chương trình, kế hoạch, dự án phát triển của Nhà nước liên quan đến doanh nghiệp nhỏ và vừa; đại diện bảo vệ quyền lợi hội viên trong các tranh chấp.

Đồng thời đẩy mạnh hoạt động và nâng cao chất lượng hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa; phát triển đội ngũ doanh nhân; tiên phong thúc đẩy xây dựng văn hóa kinh doanh Việt Nam; tăng cường kết nối và nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế; tăng cường hoạt động kết nối, hỗ trợ phát triển hiệp hội doanh nghiệp và hội viên, xây dựng cộng đồng doanh nghiệp đoàn kết, hùng mạnh vì một Việt Nam hùng cường.